باسمه تعالی
انواع فرضیه
فرضیه به دو قسمت تقسیم م یشود:
الف( فرضیه تحقیقی؛                                                                                             
ب( فرضیه آماری
الف( فرضیه تحقیقی: عبارت است از یك حدس یا گمان درباره رابطه
بین متغیرهای پژوهشی كه به دو صورت جه تدار و بدون جهت
تقسیم م یشود:
معاونت پژوهش مدرسه علمیه فاطمه الزهرا )س(
بندرترکمن
فرضیه تحقیق
در رابطه فرضیه با تحقیق مثل رابطه راه با مسافرت است:
 هر چه راه و جاده هموارتر، مسافرت هم ب یخطرتر است.
 فرضیه سرگردان، محقق را حیران م یكند.
 مسئله و فرضیه هم رابطه تنگاتنگی دارند.
مسئله و فرضیه، راهنمای محقق در پیشبرد كار است و نقش رابط های داشتن
مسائل و فرضیه، باعث م یشود محقق موارد جزیی و عملی را بیرون
بكشد؛یعنیبین جایگاه فرد در سلسل همراتب سازمانی و تمایل او به شركت در
دوره آموزشی رابطه وجود دارد كه محقق با آزمون این فرضیه م یفهمد چه
افرادی با چه رد ههای سازمانی در دوپژوهش ر هها شركت م یكنند.
1. تعریف فرضیه
هر گزار های را كه در دست آزمون باشد یا جمل های كه به صورت ربطی بیان شود
و به توصیف رابطه بین متغیرها بپردازد یا یك حدس مبتنی بر دانش یا تجربه
در مورد حل یك مسئله را فرضیه م ینامند.در حقیقت، فرضیه یك رابطه فرضی
بین دو متغیر است كه به صورت گزار ههای قابل آزمون، ارائه م یشود. فرضیه در
واقع بیان حدس و فرضی در مورد روابط احتمالی بین دو یا چند متغیر است.
فرضیه بیانیمبتنیبر احتمال است و به صورت جملات خبری و پاسخی از محقق
به سؤال تحقیق است.
توجه داشته باشیم كه فرضیه باید یك گزاره جه تدار باشد و رابطه دو یا چند
متغیر را پی شبینی كند و فارغ از مفاهیم ارزشی و اخلاقی باشد. فرضیه عبارت از
حالت یا اصلیاست كه اغلب ب یآنكه اعتقادی نسبت ب ه آن موجود باشد، بتوان از
آن نتایج منطقی استخراج كرد و مطابقت آن را با واقعی تهاییآزمود كه نزد ما
معلوم است یا م یتوان آن را معلوم ساخت.فرضیه پیشنهادی توجیهی و به زبان
دیگر، را هحل پیشنهادی مسئله است و پژوهش را نم یتوان بدون فرضی ه آغاز
كرد. تدوین فرضیه مناسب به چگونگی بیان مسئله بستگیدارد. فرضیه ابزار
نیرومندی است كه پژوهشگر را قادر م یسازد تا نظریه را به مشاهده و مشاهده را
به نظریه ربط دهد.
به عبارت ساده تر، فرضیه، جمل های است كه
انتظارات محقق را در زمینه رابطه بین متغیرها بیان
م یكند. فرق مشاهده و فرضیه این است كه مشاهده
آنچه را كه هست یا دیده م یشود،در برم یگیرد ولی
فرضیه پی شبینی و انتظاری است كه مشاهده یا
دیده م یشود.
پژوهشگر از طریق مطالعه منابع و تجارب گذشته
خود، آمادگی دارد كه فرضیه پژوهشی خود را
صور تبندییا بیان كند.

بیان اهمیت و ضرورت مسئله
تحقیق
در یك نگاه كلی پژوهشگر اهمیت تحقیق خود را با نوع مسئللئ ای
ك انتخاب كرده بیان می كند، اما مشكل اصلی در برابر پئژوهشئگئر
هست و آن این است ك باید مشخص كند ایئن تئحئقئیئق در ئ
زمین ای اهمیت بیشتری دارد. همین امر می تئوانئد در ارا ئ ئر
تحقیق، بررسی ادبیات و پیشین تحقیق نقش اساسی ایفا كند.
اهمیت تحقیق از نظر تلوری)برای گسترش تلوری پئیئشی یئا ارا ئ
موضوع تلوریك ب شیوه ای ظریف تر است. محقق باید نشئان دهئد
تحقیق مزبور از دیدگاهی جدید و خلاقان ب مسا ل نگاه می كند و
روشن سازد ك مسلل از اهمیتی بئرخئوردار اسئت و انئ ئا
پژوهش كدا مشكل را حل می كند و كسانئی مئی تئوانئنئد از
نتایج پژوهش استفاده كنند و در صورت ان ا ندادن، زیانی دارد
و كسی متضرر خواهد شد.
پژوهشگر اهمیت مسلل را در قالب دو جنب اهئمئیئت كئاربئردی و
اهمیت نظری مسلل ، بررسی و بیان می كند. محقق باید مسئللئ
را ب گون ای بیان كند ك اهمیت آن را ب اثبات برساند. پئژوهشئگئر
در اهمیت نظری با بررسی نظریات و تلور یهای مئوجئود، اهئمئیئت
مسلل را بیان می كند و در قسمت كاربردی، در عمل ب بیان فوایئد
و نتایج كاربردی حاصل از ان ا پژوهش می پردازد. بئرای بئازبئیئنئی
باید ببیند را ان ا آن پژوهش ضرورت دارد، ان ا این پژوهش ئ
ارزشی دارد، نتایج حاصل از آن ب كار می آید و آیا این كار قئبئ لا
ان ا نشده است؟
توج ب ضرورت تحقیق برای این است ك مشكلی را در جئامئ ئ
بر رف كند؛ی نی اگر بنیادی است برای افئزایئش سئرمئایئ ای بئ
سرمای علم است و باعث ارتقای علمی است یا اهمیت كئاربئردی
دارد، ك بیانگر میزان كار و استفاده تحقیق مورد نظر است.
پژوهشگر مدارك مستندی دال بر جهت رابطه بین متغیرها ندارد. وقتی
فرضیه به صورت جه تدار بیان م یشود كه دلایل منطقی و نظرییا تجربی
مبنی بر جه تدار بودن آن وجود داشته باشد.
مثال برای فرضیه جه تدار: افزایش آموزش مهار تهای اجتماعی موجب
افزایش اعتماد به نفس دان شآموزان م یشود.
مثال برای فرضیه بدون جهت: سلامت روانی دانشجویان دختر و پسر در
مقیا سهای مختلف یكسان است یا كارآیی معلمان آموز شدیده و ندیده مساوی
است.
ب( فرضی ههای آماری
1. فرضیه صفر
2.فرضیه خلاف
فرضیه صفر:اصل را بر این م ینهند كه بین متغیرهای مطالعه شده، اختلاف یا
ارتباط معناداری وجود ندارد.
فرضیه خلاف: مطابق با فرضیه تحقیقی بیان م یشود؛یعنی اگر فرضیه تحقیقی
جه تدار باشد، این فرضیه نیز جه تدار خواهد بود.چنانچه اختلاف بین
شاخ صهای آماری مورد مقایسه به اندازه كافی بزرگ باشد كه بتوان اختلاف
را واقعی نه تصادفی دانست، فرضیه صفر رد م یشود
بی مراج ب پایگا ههای ا لاعاتی؛
جی مراج ب فهرست كتا بخان ها،
دی مراج ب موتورهای كاوش اینترنت،
هی درواز ههای ا لاعاتی در اینترنت؛
وی مراج ب سایت ان من های علمی و مراكز پژوهشی؛
مرحله سوم:شناسایی منابع پژوهش مرتبط
این نوع منابع )پایا ننام ها، گزار شهای پژوهشی، مقال های
پژوهشیی
الفیمقال های مروری
بیمقال های همایش ها
جیمقال های توصیفی تحلیلی
دیكتاب
هی مطالب مروری
ویمنابع مرجع
.
زیروزنام ها
یانتشارات دولتی و سازمانی
مرحله چهارم:مطال و تحلیل منابع
ب یتردید مناب ی ك انتخاب شد هاند، بهتر است نانچ كیده
دارند، ب شكل هدفمند مث لا آشنایی با روش، جام پژوهش،
ابزار گردآوری ا لاعات، یافت و نتایج ب صورت مروری مورد
مطال قرار گیرند.
مرحله پنجم:یادداش تبرداری از مطالب مطال شده
ب منظور استفاده ب دی از منابع مطال ، لاز است نكات قابل
توج روی برگ ها یا كارت مخصوص یادداش ت شود تا
سازما ندهیو استفاد ههای ب د تسهیل گردد، مانند تقسیم ب
موضوعات كلی ئ فرعی و حتی فرع یتر.همچنین در نوع
برداشت: مستقیم، تلخیص، مضمون و مانند آن دقت شود.
مرحله ششم:مشخص ساختن ساختار مرور نوشتارها و
پیشین پژوهش
اگر این ساختاربندیموضوعی باشد، بهتر است؛ زیرا پژوهشگر
را با گستره موضوع آشنا م یسازد و نیز بح ثها و مقول های
تخصصی را تحلیل م یكند، استفاده از نین ساختاری نشان
م یدهد ك پژوهشگر قدر تخصص داشت و مقدار از متون
را تحت پژوهش قرار داده است.
مرحله هفتم:نگارش مرور پیشین با استفاده از سبك نگارش
مناسب
تهیه و تدوین مرور نوشتارها و پیشینه تحقیق
مرحله اول:مشخص كردن گستره مرور است:بدیهی است ح م و
عمق مرور نوشتارها برای هر یك از انواع پژوه ش، متفاوت است.
اتخاذ رویكرد توصیفی، تحلیلییا انتقادی بر گستره مرور منابع تأثیر
دارد.همچنین نوع پایا ننام دكترا، ارشد و كارشناسی، هر كدا ب
سطح و عمق خاصی نیاز دارند.
مرحله دوم:شناسایی منابع مورد بررسی:این كار برایشناخت منابع
تازه انتشار یافت ، بسیار مهم است.در زمین موضوع مورد نظر، تا
اندازه لاز است، منابع بررسیشوند و راه شناسایی منابع گون
است؟ شاید بتوان راه های دریافت منابع را ب این شر م رفی كرد:
الفی مراج ب منابع مقدماتی، مانند دایرةالم ارف ها و فرهن گهای
تشریحی ب منظور آشنایی با مفاهیم اصلی و جنب ها و اب اد
گوناگون موضوع پژوهش؛