اهميت اربعين از کجاست ؟ صرف اينکه چهل روز از شهادت شهيد مي گذرد ، چه خصوصيتي دارد ؟ اربعين خصوصيتش به خاطر اين است که در اربعين حسيني ياد شهادت حسين زنده شد و اين چيز بسيار مهمي است شهيد مي شدند ، اما بني اميه موفق مي شدند همانطور که خود حسين را و ياران عزيزش را از صفحه روزگار برافکندند و جسم پاکشان را در زير خاک پنهان کردند ، ياد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهاي بعد محو کنند. ببينيد در اين صورت آيا اين شهادت فايده‌اي براي عالم اسلام داشت؟ يا اگر هم براي آن روز يک اثري مي‌گذاشت، آيا اين خاطره در تاريخ هم، براي نسل‌هاي بعد هم ، براي گرفتاري‌ها و سياهي ها و تاريکي‌ها و يزيدي‌هاي دوران آينده تاريخ هم اثري روشنگر و افشا کننده داشت؟

اگر حسين شهيد مي‌شد ، اما مردم آن روز و مردم نسل‌هاي بعد نمي‌فهميدند که حسين شهيد شده، آيا اين خاطره چه اثري و چه نقشي مي‌توانست در رشد و سازندگي و هدايت و برانگيزانندگي ملت‌ها و اجتماعات و تاريخ بگذارد؟

مي‌بينيد که هيچ اثري نداشت، بله حسين که شهيد مي‌شد، خود او به اعلي عليين رضوان خدا مي‌رسيد، شهيداني که کسي نفهميد و در غربت، در سکوت، در خاموشي شهيد شدند. روح آنها فتوح و گشايش را در درگاه رحمت الهي به دست آورد ، اما آيا چقدر درس شدند ، چقدر اسوه شدند ، درس ، آن شهيدي مي شود که شهادت او و مظلوميت او را نسلهاي معاصر و آينده او بدانند و بشنوند ، درس و اسوه آن شهيدي مي شود که خون او بجوشد و در تاريخ سرازير بشود ، مظلوميت يک ملت آن وقتي مي تواند زخم پيکر ستم کشيده شلاق خورده ملتها را شفا بدهد و مرهم بگذارد که اين مظلوميت فرياد بشود ، اين مظلوميت به گوش انسان‌هاي ديگر برسد. براي همين است که امروز ابرقدرت‌ها صدا توي صدا انداختند که صداي ما بلند نشود، براي همين است که حاضرند پول‌هاي گزاف خرج کنند تا دنيا نفهمد که جنگ تحميلي چرا به وجود آمد، با چه انگيزه‌اي، با دست که ، با تحريک که. آن روز هم دستگاه‌هاي استکباري ، حاضر بودند هر چه دارند خرج کنند به قيمت اين که نام و ياد حسين و خون حسين و شهادت عاشورا مثل درس در مردم آن زمان و ملت‌هاي بعد باقي نماند و شناخته نشود.

البته در اوائل کار درست نمي‌فهميدند که چقدر مطلب با عظمت است . هر چه بيشتر گذشت ، بيشتر فهميدند.

در اواسط دوران بني عباس حتي قبر حسين بن علي عليه السلام را ويران کردند ، آب انداختند، خواستند از او هيچ اثري باقي نماند. نقش ياد و خاطره شهيدان و شهادت اين است ، شهادت بدون خاطره ، بدون ياد، بدون جوشش خون شهيد، اثر خودش را نمي بخشد و اربعين آن روزي است که برافراشته شدن پرچم پيام شهادت کربلا در آن روز آغاز شد و روز بازماندگان شهداست. حالا چه در اربعين اول ، خانواده امام حسين عليه السلام به کربلا آمده باشند و چه نيامده باشند . اما اربعين اول آن روزي است که براي اولين بار زائران شناخته شده حسين بن علي به کربلا آمدند ؛ جابربن عبدالله انصاري است و عطيه از اصحاب پيغمبر ، از ياران امير المومنين و آمدند آن جا و جابربن عبدالله حتي نابينا بود - آن طور که در نوشته ها و اخبار هست - و دستش را عطيه گرفت و برد روي قبر حسين بن علي گذاشت و او قبر را لمس کرد و گريه کرد و با حسين بن علي عليه السلام حرف زد و با آمدن خود و با سخن گفتن خود خاطره حسين بن علي را زنده کرد و سنت زيارت قبر شهداء را پايه گذاري کرد . يک چنين روز مهمي است روز اربعين.
امام صادق فرمودند: هر كس يك بيت شعر درباره‌‏ى حادثه‌‏ى عاشورا بگويد و كسانى را با آن بيت شعر بگرياند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد كرد
حركت امام حسين(ع) براى اقامه‏‌ى حق و عدل بود: «انّما خرجت لطلب‏ الاصلاح فى امّة جدّى اريد ان امر بالمعروف وانهى عن‏‌المنكر …»( بحارالانوار، ج 44، ص 329). در زيارت اربعين كه يكى از بهترين زيارات است، مى‏‌خوانيم: «و منح‏النّصح و بذل مهجته فيك ليستنقذ عبادك من‏الجهالة و حيرةالضّلاله». آن حضرت در بين راه، حديث معروفى را كه از پيامبر(ص) نقل كرده‌‏اند، بيان مى‏‌فرمايند: «ايهاالنّاس انّ رسول‏اللَّه صلّى‏ اللَّه عليه و اله و سلّم قال: من رأى سلطانا جائرا مستحلّا لحرم‏اللَّه ناكثا لعهداللَّه مخالفا لسنة رسول‏ اللَّه صلّى‏ اللَّه عليه و اله و سلم يعمل فى عباداللَّه بالاثم والعدوان فلم يغيّر عليه بفعل و لاقول كان حقّا على‏ اللَّه ان يدخله مدخله» (بحارالانوار، ج 44، ص 382)
 تمام آثار و گفتار آن بزرگوار و نيز گفتارى كه درباره‏ى آن بزرگوار از معصومين رسيده است، اين مطلب را روشن می‏كند كه غرض، اقامه‏ى حق و عدل و دين خدا و ايجاد حاكميت شريعت و برهم زدن بنيان ظلم و جور و طغيان بوده است. غرض، ادامه‏ى راه پيامبر اكرم(ص) و ديگر پيامبران بوده است كه: «يا وارث ادم صفوةاللَّه يا وارث نوح نبىّ‏اللَّه …»( مفاتيح‏الجنان، زيارت وارث‏) و معلوم است كه پيامبران هم براى چه آمدند: «ليقوم‏ النّاس بالقسط».