زیتون :

درختی است تنومند که در برخی از سرزمینها می روید . از زیتون روغن می گیرند . روغنی که از زیتون نارسیده گیرند نامش زیت انفاق است و آنچه از زیتون رسیده و زیتون میانه رسیده و نارسیده بدست آید زیت است و بس . زیتی که از زیتون میانۀ رسیده و نارسیده گرفته می شود در کنش هم میانۀ این و آن است . روغن را از زیتون کاشتنی و از زیتون وحشی می گیرند . روغن زیتون اگر کهنه باشد در ضماد ها تاثیر روغن گرچک و روغن ترب و روغن سیاه دانه دارد ، لیکن از آنها گرم مزاج تر است و کنشش تقریباً کنش آنهاست . اگر بخواهند به منظور دارویی شاخ و برگ زیتون را بسوزانند باید با عسل بیندایند .
گزینش : بهترین روغن زیتون که برای تندرستان مفید باشد روغن زیتون نارسیده است . بهترین انگم زیتون وحشی انگمی است که زبان سوز است . اگر زبان را نگزد بیهوده است .
مزاج : زوغن زیتون نارسیده در اول سرد و خشک است . روفس می گوید رطوبت دارد .روغن زیتون رسیده گرم معتدل است و گرایش به رطوبت دارد . اگر شسته شود در خشکی و تری معتدل گردد و از حرارتش می کاهد .بطور عموم زیتون رسیده گرم است و روغنش مایل به تری است .زیتون کال سرد معتدل است . چوب و برگ زیتون سرد است . اگر روغن زیتون کال بسیار کهنه باشد هم مزاج روغن زیتون شیرین است .
خاصیت : همه نوع از روغن زیتون تن را توان بخشد جنبش را زیاد کند پالاینده است. روغن زیتون وحشی را ظرفی مسین بجوشانند تا منقعد شود تقریبا قوت شیرۀ فیلزهره را پیدا می کند . آب زیتون نمک سود از نمکاب بهتر تنقیه می کند . روغن زیتون کهنه تند است اما بدان اندازه نیست که زبان گز باشد .زیتون کمتر تغذیه دهد .
آرایش : برگ زیتون وحشی برای کژدمه خوب دارویی است . و بر تن مالند بازدارندۀ عرق است . روغن زیتون وحشی در بسیاری از کنشها با روغن گل برابر است . روغن زیتون وحشی موی را نگه می دارد و نمی گذارد زود سفید شود . اما بشرطی که هر روز استعمال کنند .
دمل و جوش : ضماد زیتون وحشی در علاج باد سرخ و مورچه و ( شری = جوش خرد و خارش و التهاب ) مفید است ، ورم گرم را می گدازد . چوب تر زیتون را آتش بزنند و خون آبه ای که از آن می ترواد داروی گری و قوباء است . رسوب غلیظ روغن زیتون و بویژه اگر با برگ زیتون مخلوط گردد ورم گرم غده را دواست .
زخم و قرحه : روغن زیتون نارسیده وحشی در علاج قرحه تر ، قرحه خشک ، گری مفید است . برگ زیتون وحشی داروی باد سرخ ، بیماری مورچه ، جوشهای مسری ، جوشهای پلید ، جوشهای چرکین و شری است . قسمت غلیظ شده رسوبی زیتون را با مازریون مخلوط کنند گری و حتی گری چهارپایان را شفا دهد . سوختگی را با زیتون پرورش یافته در نمک آب ضماد کنند تاول نمی زند ، و چرک پلید را می زداید . انگم زیتون وحشی در علاج گری چرکین و قوباء مفید است . وضمن دارو های مرهم زخم است .
مفاصل : حقنه با آب زیتون نمک سود - زیتون شور - داروی عرق النساء است . روغن زیتون شسته داروی درد پی و عرق النساء است . کسانی که نقرس دارند با روغن زیتون کهنه جای نقرس را بیندایند . نفع بینند .
سر : برگ زیتون را در آبغوره بجوشانند تا در پر مایگی چون عسل گردد . و بر دندان کرم خورده بگذارند دندان را برمی کند . روغن زیتون وحشی در علاج سر درد همانند روغن گل است . افشرۀ زیتون وحشی را خشک کنند و از آن قرص سازند و نگه دارند رطوبت های گوش را درمان کند . مضمضه کردن با روغن زیتون وحشی خونریزی لثه را باز دارد . و دندان های لغ را استوار سازد . انگم زیتون وحشی را آگنه دندان کرم خورده کنند مفید است . روغن زیتون کژدمی ، بهترین قطرۀ معالج درد گوش است . برگ زیتون را بخایند برای از بین بردن جوشهای زبان و دهان بد دارویی نیست .
چشم : روغن زیتون کهنه را - شش ساله - در چشم کشند تیرگی چشم از بین می رود . غلیظ شدۀ رسوبی آن ضمن داروهای چشم است . سوختۀ برگ زیتون برای چشم کاتوتیا می کند. انگم زیتون تم و سپیدی چشم را دواست . و علاج بیماری قرنیه است . افشرۀ برگ زیتون داروی ( چشم بر آمدن ) برآمدگی چشم است و قرحه های قرنیه و آب ریزیهای چشم را علاج کند . در معالجه بیماریهای چشم برگ زیتون کاشتنی بهتر از برگ زیتون وحشی است .انگم زیتون دیده را جلا دهد . پلیدیهای چشم را می زداید . آب و سپیدی چشم را از بین می برد.
سینه : بخور کردن زیتون سیاه همراه هسته اش علاج برنشیت و بیماریهای شش است .
اندامان غذا : رسوبی روغن زیتون را بر شکم مستسقی مالند مفید است .زیتون تنهای تنها دیر هضم است . زیتون درشت نمک پرورده اشتها آور، توانبخش معده می باشد و کیموس قبض بوجود آورد. زیتون روغن گرفته اش ( محلل ) از هر زیتونی زود هضم تر و گواراتر است . روغن زیتون کال با معده سازگار است .
اندامان دفعی : قبل از غذا زیتون را را آبکامه خورند شکم نرم گردد ( ملین است ) . نه اوقیه زیتون را با آب گرم یا با آب جو سرکشند مسهل است .زیتون را با فیجن بپزند علاج پیچش روده ( مغص ) و کرم است و در قولنج ورمی نافع ، و برای علاج قولنج دُردی بدان حقنه کنند . افشرۀ زیتون را فرزجه ( پرزه ) کنند نریف و رطوبتهای زهدان را قطع می کند .شکم را باضماد زیتون و آرد جو ببندند اسهال مزمن را چاره کند . فراوردۀ روغن زیتون کهنه با آب غوره چنانکه ذکر شد اگر حقنه کنند در علاج قرحۀ درونی پیزی و زهدان سودمند است .حقنه با انگم زیتون ادرار بول و پرزۀ انگمش ادرار حیض کند و بچه را بیرون آرد . زهرها : زهر خورده اگر روغن زیت را با آب گرم بخورد با اینکه دلش بهم می خورد ولی از قوت سم می کاهد . شنیده ام که انگم زیتون وحشی زهری است کشنده .