امان از سفره ایرانی مدرن

■ 1. زرشك پلو با مرغ و باقالي پلو با ماهي ، غذاهاي بسيار سرد هستند كه بلغم زا و سودازا هستند (يعني به مرور زمان و در صورت مصرف زياد غلظت خون ايجاد خواهند كرد و اخلاط نا به جا و مضر در بدن توليد مي كنند ) ماهي ، مرغ ، برنج ، زرشك ، رب ، سالاد ، ماست ، آبليمو ، سيب زميني، باقلا و روغن نباتي ، همگي سرد و بلغم زا

هستند كه چنين غذايي كمتر بايد مصرف شود و همراه آن بايد ادويه گرم و گرميها نظير فلفل سياه ، كنجد ، عسل ، سياهدانه ، زنجبيل و آويشن مصرف شود .

■ 2. عدسي غذايي سودازا است. نخود صفرازا خونساز است . در طب سنتي نخود بسيار مورد تأكيد است و حكما سمزدايي از بدن ، افزايش توان جنسي ، افزايش حافظه ، تقويت قلب ، خونسازي ، استخوان سازي ، جلوگيري از سفيدي موها و دهها خاصيت ديگر براي نخود قائل مي باشند . نخود حرارت غريزي (نيروي حياتي و انر‍ژي ذاتي) را افزايش مي دهد و جواني را پايدار مي كند . به همين دليل در تغذيه ي سنتي ايرانيان نخود جايگاه ويژه اي داشته و در نخود آب ، آبگوشت و انواع خورشتها

و آشها مكرر

استفاده مي شده است .

■ 3. حذف سبزي نيز صحيح نيست . طبق توصيه ي اهل بيت (ع) سبزي آرايش و زينت و بركت سفره است . طبع سبزي ها عموماً «گرم» است و هضم غذا را بهتر مي كند . داراي فيبر بوده كه مانع يبوست است و مواد معدني سرشار و ويتامينهاي متنوع دارند . سالادهاي مرسوم (نظير خيار و گوجه و كاهو و …) بلغم زا هستند و گاهي نفخ ايجاد

كرده و اخلاط مضر در بدن توليد خواهند كرد . خصوصاً كه روي سالادها سس مايونز (ماده اي بسيار سمي و مضر كه در

جاي خود به آن اشاره خواهيم كرد) هم اضافه مي شود.

■ 4. خوردن ماست همراه گوشت و غذاي گوشتي مضر است و طبق گفته حكما خلط خام و بلغم فراوان توليد خواهد كرد . يكي از مهمترين علل ويتيليگو (برص و لك و پيس) از نظر طب قديم مصرف ماست توأم با گوشت ذكر شده است .

■ 5. مصرف پنير به تنهايي بلغم زاست . بهتر است پنير همراه گردو مصرف شود . پنیر را می توان به همراه زیره ی سیاه و سیاهدانه مصرف کرد . نان و پنیر خوردن

به تنهایی در صبحانه بلغم زاست و فرد را دچار رخوت و سستی و بیحالی و خواب آلودگی و کندی در یادگیری و کاهش تمرکز ذهن خواهد کرد (قابل توجه دانش آموزان و دانشجویان عزیزی که صبحانه نان و پنیر میل کرده در ساعات 12-10 صبح سر کلاس دچار چرت و خواب آلودگی می شوند.)

■ 6.در مصرف لبنیات بهتراست كه مثلا، پنیر با گردو یا سیاهدانه یا زیره ، شیر با گلاب یا عسل یا هل یا دارچین ، ماست با زنیان یا سیاهدانه یا شیره انگور یا نعناع و گل سرخ ، کره با عسل میل شود .

■ 7. در مورد سركه طبق تحقیقات طب نوین ، سرکه در کاهش کلسترول و چربی خون و قند خون نقش بسزایی دارد . سرکه سبب وازودیلاتاسیون عروق و بهتر شدن جریان خون در رگهای بدن می شود . سرکه کمک به هضم غذا می کند و صفرابر

است . سرکه سبب ضد عفونی غذا و از بین رفتن رسوبات و املاح مضر آنها می گردد .ولي طبیعت سرکه سرد است و اگر

فرد سوداوی و بلغمی در مصرف آن زیاده روی کند سبب ضعف اعصاب و بیحالی و افت فشار خون می شود و ممکن است مضراتی داشته باشد که بهتر است این افراد سرکه را با عسل یا شیره (سکنجبین، سرکه که شیره) مخلوط کرده و میل کنند که ترکیبی اصلاح شده است و دیگر عوارض سرکه را نخواهد داشت . ترشیها جایگزینهای خوبی برای سرکه هستند . زکریای رازی که رساله سکنجبینیه بیش از یکهزار نوع سرکه و سکنجبین معرفی کرده که هر کدام فرمول ساخت ویژه ای داشته و

موارد مصرف و کاربردهای درمانی هر کدام را مفصلاً تشریح نموده است .

■ 8. تنوع خواری و مصرف اقلام متعدد و متنوع در یک وعده ی غذایی کاری غلط است و از نظر طب اسلامی مضر است و سبب به هم خوردن تنظیم گوارش می شود. زمانی که تنوع اقلام یک وعده غذا از دو - سه مورد فراتر می شود ، سیستم

اخلاطی و آنزیمهای هاضمه دچار سردرگمی و اختلال شده و هضم غذا ناقص خواهد شد . یکی از رموز “طول عمر” از نظر طب سنتی ساده غذا خوردن و تنوع کم اقلام غذاهای سفره ، ذکر شده است .

■ 9. ریزه خواری و جزء خواری (به ویژه اگر اقلام Junk food نظیر پفک و چیپس و کیک و … باشد)نیز در طب سنتی مضر برای دستگاه گوارش محسوب می شود . سبب استهلاک بیشتر دستگاه گوارش و طول عمر کمتر می گردد مثال ساده ای می زنیم : شما اگر در یک روز اتومبیل خود را یک بار روشن کنید و صد کیلومتر رانندگی کنید به مراتب استهلاک کمتری خواهد داشت تا آن را بارها روشن کرده ولی هر بار صد متر و پنجاه متر رانندگی کنید .

■ 10.در مورد آجیلها طبق تحقیقات محققین آمریکایی بهترین آجیلها به ترتیب بادام درختی ، گردو ، فندق بوده (درست منطبق

بر دیدگاه حکمای طب سنتی ایران) . ( در سنت ایرانیان مصرف آجیل فراوان بوده و در مهمانیها و شب نشینی ها ، آجیل بسیار مرسوم بوده است.) كه فوايد آن طبق نظر طب سنتي جهت پاکسازی کبد ، تقویت استخوانها ، رشد قدی اطفال و افزایش هوش و حافظه مفيد است . آجیلها در طبایع صفراوی مزاج مصر آن باید محدود تر باشد .

■ 11. در مورد باور غلط مضر بود ادويه براي كبد است ! طبيعت ادويه گرم و خشك است و تنها مورد احتياط آن در طبايع صفراوي كه خود گرم و خشك هستند ، مي باشد . مصرف ادويه همراه غذاها در طبايع سرد ، عامل فعال شدن كبد و كاركرد منظم دستگاه گوارش خواهد بود . ادويه سبب تعديل بلغم اضافي معده و رطوبتهاي نا به جاي دستگاه گوارش شده و با مصرف

بلند مدت و مداوم ، بلغم سوداي نابه جاي بدن نيز كاهش يافته كه در تخفيف درمان بيماريهاي بلغمي و سوداوي بسيار موثر است (بيماريهاي نظير آرتروز ، درد مفاصل ، نفخ معده ، كاهش حافظه ، صرع ، شب ادراري ،

عفونتهاي زنانگي و افسردگي و …) بالاترين مصرف زنجبيل در دنيا مربوط به كشورهاي اروپايي است كه امروزه ثابت شده است كه زنجبيل در مهار اترواسكلروزيس و حل كردن لخته هاي خون و كاهش غلظت خون كاملاً موثر است مهمترين

علت نفخ معده ، مصرف سرديها با غذاست نظير خيار ، كاهو ، ماست و … كه براي چاره ي اين موضوع ، مصرف ادويه با غذاها مثلاً فلفل سياه ، پودر آويشن با ماست ، سياهدانه ، زنجبيل ، زيره ي سياه توصيه مي شود.

■ 12. مصرف هندوانه و خربزه و طالبي و انگور به همراه غذاها سوء هاضمه و اخلاط فاسد توليد مي كند . تنها ميوه اي كه همراه غذا مجاز به مصرف است انار و زيتون است و جالب است كه بدانيم مصرف زيتون به تنهايي از ديدگاه حكماي طب سنتي مضر است بطور كلي ميوه ها بهتر است تنها مصرف شود.

■ 13. هر غذايي در طب سنتي داراي يك يا چند مصلح مي باشد . منظور از مصلح يعني نوعي ماده ي غذايي يا گياهي دارويي كه مصرف آن به همراه غذاي مورد نظر ، در اصلاح و تعديل عوارض جانبي احتمالي آن غذا و جذب غذا و اثر گذاري غذا را در بدن و ارگانهاي مربوطه مضاعف خواهد كرد . در تغذيه سنتي ايرانيان مصرف مصلحات

به طور كامل مراعات مي شده است و تقريباً غذايي و ميوه هاي يافت نمي شود كه بدون مصلحات مصرف شود . مثلاً كاهو و سكنجبين ، خيار با نعناع و گل سرخ ،

ماست با شيره ، برنج با زيره ي سياه ، دوغ با كاكوتي و آويشن ، چاي با آبليمو ، تخم مرغ با دارچين ، ارده با شيره ي انگور ، عدسي با گلپر ، آش جو با فلفل سياه ، آبگوشت با پياز ، كباب با سماق ، ماهي با گردو و فلفل سياه و سير و… مصرف مي شده است . امروزه تقريباً مصرف اين مصلحات با غذاها كنار گذاشته شده است كه سبب كاهش

كم و كيف جذب و

هضم غذا خواهد بود .

■ 14. اكثر اقلام و غذاهاي وارداتي غرب (ماكاروني ، پيتزا ، پفك ، سوسيس كالباس ، همبرگر ، نان فانتزي ، شكلات ها ، بيسكوئيتها ، چيپس و …) يبوست زا هستند .

يبوست در طب سنتي بسيار حائز اهميت است و يكي از اصليترين دلايل پيدايش و شدت يافتن بيماريهاست ، تا آنجا كه

به عنوان ام الامراض (مادر بيماريها) شناخته شده است . نانهاي بدون سبوس و برنج دو عامل مهم تشديد يبوست است . غذا هر چه خشكتر باشد يبوست زا تر است ، به همين دليل در طب سنتي اغلب غذاها به شكل آش و خورشت وحليم و فرني و آبگوشت طراحي شده است كه همگي ضد يبوست هستند .

■ 15. سالاد الويه نيز جزء غذاهاي بسيار سرد و بلغم زا مي باشد و لذا بايد با ادويه گرم نظير فلفل سياه و آويشن مصرف شود. بدليل وجود مواد شيميايي سرطانزا در

سس مايونز ، بهتر است هنگام تهيه سالاد الويه از سس كمتري استفاده شود.